Odpowiedzialność członków zarządu za długi spółki z o.o.

Spółki z ograniczoną działalnością są zdecydowanie najpopularniejszym sposobem prowadzenia działalności gospodarczej w formie podmiotu zbiorowego. Co roku powstaje ponad trzy razy więcej spółek z o.o. niż wszystkich pozostałych spółek handlowych, fundacji i stowarzyszeń razem wziętych. Nie licząc więc jednoosobowych działalności gospodarczych, spółka z o.o. jest najczęstszym podmiotem, z którym przedsiębiorcy wchodzą w relacje handlowe, a co za tym idzie – dłużnikiem.

Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością są spółkami kapitałowymi i posiadają osobowość prawną. Oznacza to, że długi spółki pokrywane są z jej majątku. Wiele spółek z o.o. nie ma jednak dużego majątku, dlatego należą do grupy nieco wyższego ryzyka niewypłacalnością, za którą co do zasady  osoby zarządzające spółką odpowiedzialności nie ponoszą. Są jednak wyjątki.

Roszczenia względem spółki z o.o. należy dochodzić bezpośrednio od niej – według schematu: najpierw polubowne wezwanie do zapłaty, następnie postępowanie sądowe, a na końcu egzekucja komornicza. Jeżeli, żaden ze sposobów windykacji się nie powiedzie, a komornik umorzy wobec spółki z o.o. egzekucję z uwagi na jej bezskuteczność, można rozważyć dochodzenie roszczeń od członków zarządu spółki (tzw. odpowiedzialność subsydiarna).

Odpowiedzialność członków zarządu spółki z o.o. za jej długi przewidziana została w art. 299 kodeksu spółek handlowych. Odpowiedzialność ta nie dotyczy wspólników, którzy nie są w zarządzie spółki, jak również członków rady nadzorczej, czy komisji rewizyjnej.

Każdy z członków zarządu sp. z o.o. odpowiada solidarnie za jej zobowiązania. Oznacza to, że można wedle uznania zażądać zapłaty niezaspokojonego długu spółki w całości lub w części od wszystkich członków zarządu łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna.

Nie zawsze jednak będzie można skutecznie dochodzić zapłaty od członków zarządu. Istnieją pewne wyłączenia. Członek zarządu może się uwolnić od odpowiedzialności, jeżeli wykaże, że we właściwym czasie:

1. a) zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości;
2. b) wydano postanowienie o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego;
3. c) wydano postanowienie o zatwierdzeniu układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu;
4. d) niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło nie z winy danego członka zarządu;
5. e) pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewydania postanowienia o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo niezatwierdzenia układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu wierzyciel nie poniósł szkody.

Każda z przesłanek dotyczy odrębnie każdego z członków zarządu. Zatem w przypadku istnienia kilku z nich, może się zdarzyć, że tylko niektórzy będą ponosili odpowiedzialność subsydiarną, bo np. jeden piastował funkcję krócej, a drugi dłużej, zaś niewypłacalność spółki de facto powstała za pełnienia funkcji drugiego z nich.

Omówione uregulowanie z k.s.h. nie wyklucza odpowiedzialności członków zarządu wynikających z innych przepisów prawnych, np. na skutek popełnienia przezeń przestępstwa na szkodę wierzycieli spółki, czy odpowiedzialności podatkowej.

 Analogicznie przepisy do odpowiedzialności członków zarządu, stosuje się do likwidatorów ustanowionych przez sąd.